De Apsine Rhetore

Google

This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project
to make the world's books discoverable online.

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the

public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.

We also ask that you:

-* Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individual
personal, non-commercial purposes.

and we request that you use these files for

* Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

-* Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

* Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
a[nttp: //books . google. con/]

1
Yr8 —
| Á6lD
JDEZ x 22
Bu
APSINE RHETORE —
SCRIPSIT
CABPABUS HAJSUMEB UM
PROGRAMMA GUNTIANUM
A. MDCCCLXXVI.
3eRt- ce
a
x
FORMIS J. GOTTESWINTERI ET MOESSLII MONACENSIUM.

Por id Lào ow ol. f a €. - 2 DM 1

Graeci rhetores digni sunt, quibus operam demus, quippe qui
magnam nobis afferant utilitatem atque adiumentum ad oratores et
penitus intellegendos atque iudieandos et adolescentibus explanandos
atque commentandos. Quo in numero non minimus auctor habendus
est Apsines. Sed nemo fere hucusque quando is vixisset, quos libros
praeter eum, qui exstat, composuisset, quae ratio intercederet inter
eius et aliorum rhetorum doctrinam, accurate indagavit et definivit.
Tam vero eum non ignorem, haec quae adumbrare conabar, multa
habere, quae corrigantur vel gravioribus argumentis confirmentur,
iamen in his acquiescere constitui neque quidquam aliud nisi hoc
rogo, ne quis, cum hanc de Apsine quaestionem composuerim, cam
aliave rhetorica me relicturum esse putet, sed experientia modo ten-
iavisse quaedam, quibus probatis ad alia atque altiora transirem.

| Cap. I.

S 1. Apsines natus est Gadaris, in oppido non ita magno
Coelesyriae, unde ei nomen est ó d oi»ii!) et P'adagtvc.?) Itaque
videndum est, ne quis eius originem transferat ad urbem eiusdem
nominis magnam munitamque ad Hieromacem fluvium sitam, quippe
euius incolae appellentur l'adagmvoí.?) Quis vero fuerit Apsinis
Gadarensis pater, non satis constat. Quod enim Suidas tradit:
OrtaQeic s Aoyoc éx llovoc, eis verbis non significatur humanus,
ut ita dicam, pater. Neque magis filium Panis dei Àpsinem ab aequa-
libus re vera putatum esse verisimile est. Non enim eo tempore,
quo illum fuisse demonstrabo, homines deorum filii habebantur, neque
is erat, qui ex virtute egregia heros appellaretur. Sed hoc cogno-
men referendum videtur ad Apsinis corporis formam. Etenim Pan,
quem deum latine recte dicas Faunum, erat deformi corporis statura,

vultu turpi nasoque adunco,*) Aeque malefieam in corpore fingendo
1^"

"NL
: B "o . : n
h.c o rom A. TTE LE

4

naturam Apsinem naetum ideoque ab aequalibus Panis filium iocoae
nominatum esse opinor.)

S 2. Iam vero qua aetate rhetor, de quo agere institui, vixerit,
paucis perserutabor.

Philostratus in libro, qui inscribitur Bíot Zogiovóv, cum alios
rhetores tum Apsinem Gadarensem laudavit.5 Cum autem Philo-
stratus eos, qui gloria philosophandi praestiterint et iusto sophistae
nomine ornati sint quique iam vita decesserint aut quorum non usus
sit familiaritate, se descripturum esse profiteatur veritus, ne fidem
ab aequalibus non impetraret — xai ydg à» xai dmwwq9eíqv doc
XcQucapuevoc, érneudi] guAíe pov rcQ0c aUro)G (v —, sequi videtur,
ut Apsines Gadarensis, cum 'Philostratus Vitas Sophistarum eompo-
neret, iam fuerit mortuus atque quoniam in fine eius libri memoratur,
non multo ante morte occubuerit. PFamiliariter enim se usum esse
Apsine Gadarensi dicit Philostratus.^) Itaque quo anno Philostratus
Vitas Sophistarum ediderit, primum indagandum est.

Hunc librum Philostratus sub annum ducentesimum tricesimum
septimum "videtur composuisse, cuius rei testis est inscriptio libri:
Tà Aeumgoróro dmoavo "Avvwuvío D'ogdwvào OAocvioc doct Qavoc.
Aique cum in eodem prooemio ille Gordianum salutaverit GQuov&
dvOwmarov, appellatur imperator Gordianus primus.9) Is enim,
quem vocant M. Antonium Gordianum Africanum, adolescens admo-
dum carminibus componendis operam dabat, ut paene adhuc puer
Antoniadem librorum triginta scriberet in laudem Antonini Pii et
M. Aureli.?) Familiarissime autem usum se esse illo Gordiano ipse
Philostratus refert, cum dieat in praefatione eius libri: -Yoguovag
dvéygaUa cou, yuyvocxov uéy, Octo xol yévog &orí coi rtQO0G vuv
véyvqv é; '"Hodóqv «óv cogutiv dvagégovv,, ueuvquévoc 02. xai
vív xatd vv AvriOysiav GrovdacDéveov nové «uiv nào dogi-
ctàv Év «à vo) 4dagvaoíov Íeoó.

Gordianus autem postquam functus est praetura, cum impera-
tore Caracalla consul factus iterum cum imperatore Alexandro Severo
sub annum 229 consul designatus est suffectus. Tum a senatu pro
eonsule in Africam missus tanto provincialium amore dilectus est,
ut alierum Seipionem, Catonem, Laelium Sapientem eum appel-
larent.!9) $ed ille cum complures annos provinciam Africam admi-
nistrasset, a coniuratis quibusdam Augustus contra Maximinum re-

5

nuntiatus est; sed eum filius eius Gordianus, quem.legatum secum
duxerat,!) in pugna contra Capelianum, qui erat pro praetore Mau-
retaniae, victus et interfectus esset, ipse sibi mortem conscivit (anno
287). Itaque ante hunc annum Philostratus vitas sophistarum com-
posuit; atque cum scribat: do7r8g ó xgavno vijo EAévus vois Alyvmn-
vío.; qogpuaxoic, concludere licet, Philostratum, cum administraret
Gordianus provinciam Africam, Vitas ei misisse. Sed hoc anno Apsi-
nem nondum fuisse mortuum ut credam, hac ratione adducor.

Suidas his locis Apsinis Gadarensis mentionem facit.

I. Maíeo '"Ao&fios cogucvuc &yomwe regi ovactov uA(a
wy, Gvvexoovioe dà "Awuívyg xai Nuxoyoga, éni DuALEmov vo? Kaí-
cagoc xai émavo, ergo sub annum ducentesimum undequinquagesi-
mum et antea; nam M. Julius Philippus Arabs ab tertio Gordiano
praefectus praetorio et Caesar designatus est anno 248 et post eius
mortem successit anno 244; deiectus autem de imperio a Decio
anno 249 et in pugna Veronensi interfectus est. Dein Nicagoras,
qui item aequalis Maioris appellatur, familiaris fuit Philostratii?) et
orationem ad imperatorem Philippum fecit. 13)

IL Ooóvvov 'Euecqvóc óqw-o, ysyovoc &mi Xeovügov vo)
BactAéoc &v "Poppy: &y dà A9ijvoic dvveralósvoe duiAocvoato và
7tQuQ xoi "Awyívy và Daóagti* éveAevvqoe dà v "AOs vau, reol
ébjxovra Pv yeyovdc. Itaque si recte yeyovoc &mi Zsovügov in-
tellego,!^) Phronto Emesenus natus est imperante Septimio Severo,
iia ui, cum sexaginta annos vixisset, eius aetas fortasse contineretur
anno fere dentesimo nonagesimo tertio et anno ducentesimo quinqua-
gesimo tertio. Cui rei etiam hoe convenit, quod Phronto adver-
sarius Apsinis dicitur, Apsines autem, id quod infra accuratius defi-
niam, annis fere 280—249 Athenis artem professus est.

III. Discipulum Apsinis Gadarensis fuisse Gaianum Suidas re-
fert s. v.: l'atavóc "Agefoc coguavuc, ucJqeíc "Ayívov vo) D'ada-
Qéoc* jv dà àní ve Ma£wuiívov xai D'ogdiavob.

Vixit igitur hic sub imperatoribus Maximino et Gordiano, id
est circa annos 285—244 p. Chr.; unde sequitur, ut, cum discipu-
lus sub hos annos artem rhetoricam professus sit, Apsines magister
ante eos vixerit et artem iam docuerit; quibus enim quisque annis
doctrinae laude maxime cognitus probatusque erat, eos in nominanda
uniuscuiusque aetate Suidas ponere solet.

—

6

IV. Apsines denique Gadarensis ipse a Suida imperante Maxi-
mino fuisse traditur, cum dicat "4wívqs P'aóapevs cogiovQe, —
&gcogíavevasv "ASivquou BacuAevovvoc Ma&uvov.

Auditor autem fuit idem Heraelidis Lycii Smyrnae, tum Basi-
liei Nicomediae, Erat autem Heraclides Lycius discipulus Herodis
Attici, Adriani, Chresti, Aristoclis,!5) qui omnes imperantibus Anto-
ninis artem profitebantur. Adrianum quidem anno 288 Romae mor-
tuum esse constat.!5) Heraclides postquam Athenis artem rhetoricam
docuit, transiit Smyrnam, ubi, cum quando orationem ad impera-
torem Severum haberet, linguae facultate destitutus esse dicitur.!?)
Basiliei autem aetas quando fuerit, non satis constat; sed eum
eodem fere tempore vixisse atque Heracldem, sequitur ex eo, quod -
Apsines, postquam hune Smyrnae audivit, ad Basilicum Nieomediam
iransmigravit. 19) |

Jam si, quibus locis Ápsinis mentio fit, eos disquirimus, quo-
niam extremum vitae eius tempus imperium Philippi Àrabis, primum
Septimii Severi dictum est, AÁpsinis aetas statuenda est intra annos
198 et 249. Inde hoc sequitur, Apsinem, cum Philostratus Vitas
Sophistarum composuerit, nondum vita decessisse; quam ob rem ille
AÀpsinem tam exiguis verbis memorat, nisi forte ille hunc librum
Apsine alisque rhetoribus mortuis continuavit et edidit.

S 8. Postquam igitur, quibus annis Apsinis Gadarensis actus
contineretur, quoad eius fieri poterat, definitum est, sequitur, ut
quaeram, quid sit statuendum de eis rhetoribus, quibus apud Suidam
idem Apsinis nomeu est.

L 'Ayívuc '"A9qvaioc coguotuc, 'Ovaciuov rravo vo) Gogi-
ovo) vo) marQoc Awívov.

IL. '"4yívgc I'aóagevc aogiatqc, o7rogcic ec Aoyoc éx Havos,
pa9«csvcac dà év Zuvovg 'HooxAs(óp vQ vxo, sivo. BacuAxd
àv Nixoumósía, &cogíavevcev ' A9uyuet BactAsvovrog Ma&iívov,
ünozuxo) Aafov akíoua.

IH. '4yürgc 'Ovacíuov vo) cogito "A9qvaíov, cogis
v&Gregoc v0U l'óagéíoc 'Awívov.

ÁÀique unum quidem, qui in orationis contextu hune, de quo
agere institui, rhetorem antecedit, sophistam ille dicit Atheniensem,

!

»

»,
E
"7

patrem Onasimi sophistae, qui ipse fuerit pater tertii Apsinis sophi-
sitae. De hoc autem Onasimo Suidas tradit (s. v.): 'Ovaduuoc Kw-
ztQuOS d) £ZrroQruxvec, lovoguxóg xal cogucTQc, viv 8&mi Keovorav-
vívov yevouévov, Éygawe davicewov Owioóotuc, TÉyvuv Quxavuxov to0G

?4yívqv, regi Gvrtoguvurijc véxvue, rrgoyvuvacpava, neAóvac, Éyxa-

pix xal üÀÀo mAtioto. Is autem, cui Onasimus artem dedicavit,
videtur esse tertius ille Ápsines, quem Suidas dicit filium fuisse Ona-
simi sophisíae Atheniensis ipsumque sophistam, sed Gadarensi illo
natu minorem. Patres autem saepe in filiorum usum libellos com-
posuisse scimus. — Quodsi Onasimi patris aetatem, quando fuerit,
eonsiderabimus, deinde patrem eius dici meminerimus Ápsinem Athe-
niensem, quid tandem erit, quod putemus Atheniensem illum diver-
sum esse ab Ápsine Gadarensi, qui Gadaris relictis floruerit Athenis?
Inde fluxit nominum diversitas, ut Suidas referret, fuisse Ápsines
duos et Gadarensem et Atheniensem; id quod etiam eo firmatur,
quod Graecorum erat, nepotibus indere nomina avorum. Philostratus
deinde, qui susceperat rhetorum ante suam aetatem mores describere,
eur Apsinem Atheniensem, si re vera fuisset, silentio transiturus
fuerit, mirum est. 'Tum quibus annis Apsines Atheniensis vixerit
quidque scripserit, frustra apud Suidam quaeras. Neque magis cur
Suidas, cum Apsinem apud alios sophistas laudaverit, nunquam Ap-
sinem Atheniensem, sed aut Apsinem Gadarensem aut omnino Ap-
sinem nominaverit, intellegi potest. Accedit, quod idem & scholi-
astis fieri videmus velut Walz. vol. IV 802 n.: &etw Óé zQgoxava-
ctacic; uéy Aóyog By gays; «d Bv vjj xavacvacs, wqvowv rt&QuE-
zóneva, dc xal Avtvnc guoliv &y vjj rtegl vàv uegdv voi rtoAut-
xoü Aoyov vóyvy, Éqodoc rrQ0c vàc drods(itug. Perlinet enim hic
locus ad Apsinis Gadarensis artem rhetoricam p. 848. 12 Speng.el.
— Quod vero Onasimus, filius Apsinis Gadarensis vel Atheniensis,
quem unum fuisse conieci, dicebatur Cyprius vel Lacedaemonius,
inde videtur factum esse, quod, cum esset historicus, res Cypriorum
vel Lacedaemoniorum descripsit aut fortasse ibi per multos annos
versatus est invitatus & discipulis patris, quos illum ex remotissimis
imperii Romani regionibus habuisse infra exponam.

8S 4. Iam Ápsines cum puer omnibus doctrinae elementis in-
stibutus esset, quem tum habebant adolescentes usum frequentem,
eum secutus in artem rhetoricam incubuit vel, id quod tum dicti-

8

tabant, factus est sophista, Nova enim literarum aetas effloruit im-
perante Hadriano. Praeter ceteras urbes florebat literarum laude
Atheniensium urbs, quae eum magnificentissimis muneribus ab ipso
Hadriano donaretur, ibi scientiae studium auctum atque amplificatum
est. Amplexi sunt eius munificentiam Antoninus Pius et M, Aure-
lius, quorum quasi auspiciis cum literae universae tum eloquentiae
studium affluebat summa ingeniorum vi atque rerum prosperitate.
Namque ex Antonini Pii institutis M. Aurelius duos ludos Athenis
constituit, quorum in altero philosophiae, in altero artis rhetoricae
Studium tractaretur. Hie autem ludus dividebatur in duas cathedras
vel 9:90v0ovc,!?) quarum una sophistarum, altera rhetorum erat. Di-
eendi autem doctores, qui et aliüs muneribus et denis millibus drach-
marum donabantur, initio quidem maximam partem per probatos
viros ab imperatore delectos, nonnunquam autem ab ipso imperatore
examine constituto nominabantur. Sed ille ludus, qui id spectabat,
ut Athenae urbs iterum commercium quoddam atque seminarium
artium literarumque exsisteret, ex imperatoris gratia atque liberali-
tate originem ita duxit, ut, cum iam pridem frequentaretur, tum
demum auctoritate publiea renovaretur atque ad maiorem rerum
florem perduceretur.??) Etenim institutio oratoria et eloquentia ci-
vilis, cum omnino iam antiquitus colerentur et separatim et con-
iunctim, postquam (Graecia in provinciae Romanae formam redacta
est, principatum quendam omnium literarum aeceperunt. Itaque
artis rhetoricae studium in dies auctum cum institutione illa impe-
ratoria nomen sophistae auctoritate quadam ornaretur, ad summum
laudis fastigium pervenit. Atque cum eius artis studiosis magnum
ad evolandum spatium daretur, factum est, ut Atheniensium urbs
brevi frequentaretur sophistarum grege, qui magno, quod redundabat
ex &riis professione, rerum lucro adducti eo conveniebant.?'!) Quo-
rum non minimus numerus ex Ásiaticis ludis accitus est. Nam ibi
eum in omnibus fere urbibus nobilioribus multi magistri artem rhe-
toricam profiterentur, tum principatum quendam tenebant Nicomedia
et Smyrna.??) Hac in urbe summam sibi peperit laudem P. Aelius
Aristides Adrianensis.??) Qui cum magna floreret apud imperatorem
auctoritate, effecit, ut Smyrna urbs, cum terrae motu anno p. Chr.
centesimo duodeoctogesimo diruta esset, publico sumptu restitueretur.
Quas vero orationes quosve libros ille composuerit, non est quod hic

9

quaeram, quippe eum eum memoraverim, quod eius fama atque gloria
in hac urbe artis ludus effloruit eiusque libri nonnunquam ab Apsine
laudantur.?* Hune autem rhetorem excepit Smyrnensi in cathedra
Heraelides Lyeius, qui machinationibus Apolloni Naucratensis ad-
versarii sui de cathedra Atheniensi deiectus im eam, quam dixi, ur-
bem demigravit, ubi summa cum laude artem professus magna cole-
batur inter aequales existimatione.?5) Huius igitur viri fama cum
tota Asj& celebraretur, cum multi alii adolescentes, tum etiam Ap-
sines, ut usus ille ac ratio discendi postulabat, Gadaris Smyrnam
profectus est. Quae, consuetudo quam frequens illis temporibus fu-
erit, apparet ex Philostr. v. s. IL. 26: ve&órqta uy o)v "Lovvnv
v8 xai vàóiov xai viv éx D vyOv xai Kogíac Evvdgapeiv &c "Imvíay
xav E£vvovoíay vdyogóc ( HoaxAs(óov): — 0 02 xjyye uàv xaí vó &x
vifc Edsgumrc EAAqvixov, ye 0à voUc &x vijc égoc véovc, reoAAovc 02
qyev Alyvmvíov ox dvuxóovc «)vto) Ovrac. Quid autem Heraclides
scripserit, non satis constat. Philostratus quidem eum praestitisse
memorat rebus sophisticis, cum inveniendo et eloquendo multum va-
leret et in iudiciali genere simplex esset nec in generis demonstrativi
senientis exprimendis tumidus (v. s. II. 26).

Ceterum Heraclides haud multum commovisse videtur Apsinis
animum; etenim si ex Suidae sva collocatione recte concludo, eum
post Nieomediae apud Basilieum rhetorem in literis versatum aocco-
pimus; cui cum praeclaram deberet eruditionem ae docirinam, tanta
pietate persequebatur, ut, cum rhetores in arte oratoria non nominaret,
eum unum praeter Aristidem laudaret eiusque rationem se secuturum
profiteretur (Aps. p. 381. 7 Spengel. Et id quidem recte. Magna
enim erat eius doctrinae laus apud posteriores, id quod perspicere
lieet ox multis locis, quibus Basilicus laudatur, velut Walz. vol. VII.
p. 1024:. avrov uiy Guewoyv xai vtAeovaTOV Ó quAóCOQo0c "Api-
G'oréAmc vtagadídwGu và mc&Ql vorE( y Éy voi; ovtoc &rttygaqouévoic
vonuxoi; igA(oc, xai BaciAuxoc àà Óó coguovuc &y và rcl
voro» povoBuBAip vovrovc ve dmagvJusizat vo)6 vorovc, xai
üAAovc dpi vo)c eixogu, di àv rtAavUveQov vv rto«yuavuv otov ve
7o(igJo, vac Égyacínc, cf. VIL. 878. 931. — Neque vero deerant,
qui reprehenderent Basiliei et dicendi genus (VII. 878) et animum
novarum rerum siudiosum (IV. 747). Quod autem Apsines magi-
strum J'ejov appellavit, etiam hoc sequitur, ut, cum nemo nisi homo

10

mortuus eo cognomine ornaretur, ille artem rhetoricam defuncto prae-
ceplore composuerit.

Itaque Apsines ad doctoris exemplum omnia studia sua referebat.
Qui cum non ignoraret artem rhetoricam non posse cognosci nisi ex
imitatione atque studio Demosthenis, — ipsum quidem ad Demo-
8thenis orationes commentarios fecisse comperimus ex schol. Hermog.
eig id. vou. « (VII. 878. 14 W.): eic vovc vmouvuuetícavtagc
vv duuocOevuxdyv Aoyoy. évíovc drroseívevau xai vdc regi avtGv
Oeogíac guAotuuorEQoy émtkegyacauéyov BaaoutAuxóv ve xal
Z«qvwya xai vo)c Ouoíovg —, adolescentem egregio ingenio prae-
ditum, ut eius orationes diligenter tractaret atque quidquid vel me-
moria vel commentatione dignum esset, studiose perscrutaretur, ad-
monuit atque excitavit. Neque dubium est, quin ex his exercitatio-
nibus fluxerit ille commentarius, unde translatae sunt multae libri,
qui est, de institutione oratoria, interpolationes. Quanta autem fuerit
auctoritate magister auditori, facillime intellegitur ex titulis librorum
deperditorum (Suidas s. v. B.): (Éyoee) z&oi vàv Ou vàv Aéttww
cyuucvov, rt80l ÓqvoQuxijc magxoxevüc ito, regi daxqoeus, .rteQl
pevarrovjGec, xxi üAÀe viva. Quo enim in genere versatus est Ba-
silicus, ad idem Ápsinem incubuisse reperimus, Ttaque (Aps. p. 381.
10 Sp.) plane se applicavit ad magistri eloquentiae rationem, qua
explanata tum demum, quae ipse profeoisset, proposuit.

Postquam igitur duce nobilissimo viro mentem exocoluii, cum
inperante Heliogabalo ejusque consobrino Alexandro Severo Asiatici
homines plus sibi auctoritatis in republicà susciperent, demigravit
rhetor Athenas, ut in ea sede cum artium ac literarum tum elo-
quentiae sophistieam, ut tum dicebant, artem profiteretur. Ibi fa-
miliarissime utebatur I. Flavio Philostrato illo, qui Vitas Sophi-
starum composuit. Falso Suidas (s. v. dgorvtov) primum Philo-
stratum laudat, Nam hic illo tempore, quo Ápsines Athenis artem
rhetoricam profitebatur, magno natu fuit, nisi, cum Apsines Athenas
iransiret, omnino eum vita iam decessisse putamus. Deinde fieri
non poterat, ut Phronto Emesenus aemulus esset illius rhetoris, cum
Suidas Phrontonem imperante Septimio Severo natum esse, Philostra-
tum primum iam Nerone imperante fuisse tradat. Ne id quidem
recte; nam is imperante Septimio Severo nondum vita decesserat,?5)
Itaque iam Hemsterhusius coniecit: Goovtov-ávrerroíótvoe Quo-

"498€
Pd
"n.

PERELUEP ;

11

—

ovpcrq v Ótvtérq,"") cui causis supra allatis adductus non possum
non assentiri; Huic rei optime quadrat, id «quod Philostratus altor
v. s. II. 38 refert, sibi cum Apsine amicitiam fuisse.

Iam egregia docendi ratione rhetor magnam assecutus est fa-
mae celebritatem. Quid igitur mirum, si adolescentes literarum stu-
diosi Àthenas confluxerunt? Veluti refert Suidas, Gaianum quendam,
ut Apsinem Gadarensem audiret, ex Arabia Athenas profectum esse.
— Apsines igitur magistri munere funoetus est sive, ut ait Suidas,
&cogíovevocv "AJivucu BaciAsvovroc Mo£iupvov. His verbis autem
nihil nisi eis annis laudem Apsinis maxime floruisse significatur.
Etiam hoc addit Suidas, sophistam assecutum esse dignitatem con-
sularem — 4$ravuxO» (sic recte Walzius vol. IX. prol. p. 23 emen-
davit pro éz«ruxo)) Aafkv dióopua. Quo autem tempore Apsines
dignitate consulis honorarii ornatus sit, docemur verbis Suidae: fact-
Atvovroc Ma£uvov. Haec enim, si iudicare licet ex eorum collo-
catione, referenda sunt et ad écogíorevatv 'AOuvqer et ad ózaci-
xóv Auf» dieu. Nimirum cum Apsinis laus maxime inclaruisset
imperante Maximino, rhetoris docendi professio ita celebrabatur, ut
ille dignitate consulari afficeretur. Hanc autem multos illus aetatis
viros et rhetores et philosophos adeptos esse inter omnes constat. ?*)

Iam vero praeter docendi professionem multus erat Apsinos in
libris componendis. Sed omnes fere praeter eum, qui inscribitur
zéyvn ÓqvooQuxnj,.perierunt neque quidquam de eis compertum habe-
inus nisi quod seholiastae ad Hermogenem aliosque seriptores me-
moriae tradunt. Ac primum quidem locis, in quibus Apsines lau-
datur, collatis, ad quem fontem referendi esse videantur, exponam.

1) Max. Plan, schol. ad Hermog. :ó. «op. «a. vol. V. p. 465 n.

80 Walz: oiov Umecyóuqv xogqyijoct puóevog dAÀov VmicXvov-

pévov: vavvtt d? vobvo "Ayívqc uevà vàv oyuyuovov tixóvuc '
oy yàg G9 écru O,xvoíac xovà "Eguoyéyqv.

2) Anon. schol. ad Hermog. id. vopi. &. vol. VII. p. 1023 W.:
(gus voUvó £Gviv, Ó xaAsi Awivmc ánó vij Óuorcotuc.

3) Tiberius de fig. vol. VIIL p. 563 W.: cvvovupéav Ovo-
pats. vo cxijua xáxsivog,79) Üvav xovd vo) aUvo?) rmQuyuevoc i]
xav v0) 7cQoxetuéyov dvo Aézeuc yevu9dov 9?) voivo 0? rrAeovacquóv
óvopate, *"Awíívqc »róve dy xol xovd vov xougOv Éxsivoy.« —
Ibid. p. 571: «cv Óà Owrwnmwcw nmagüjxev 'Awívqc. — Ibid. 572:

—ÀI—

12

vo dé Ówcvouo) czijue mapüxev "Awívwuc. — Omnes hi loci,
quos enumeravi, hausti esse mihi videntur ex Apsinis libro, qui in-
scribebatur zregi c'ynpavov. Ex ipsius autem rhetoris arte oratoria
hue referendi sunt loci p. 886 Spengel: dvapjwwoouev dà xai Óui
7tQoc«rrorroVac* ví à &dviv «| rtgoowrrortoln, GAAayOSL rcov Ós0t-
Àoxoutv, id est in libro de figuris;?!) p. 387. 4: Ér& dvapmvijcouev
&E UmorvmOGtoc, ibid. v. 21: Éru dvajuuwiaxew &ariv Ex véec
xaAovuévus x9ormowWac. Quos locos item ab Apsine in eo libello,
quem dixi de figuris, traetatos esse affirmaverim, quod p. 887. 7 de
eis se iam egisse quidem confitetur, sed nihilo minus quomodo eae
singulae figurae ad perorationem adhibendae sint, se explanaturum
esse profitetur.

Exstant vero etiam loci, quibus demonsiraverim, Apsinem scrip-
sisse librum, qui esset de elocutione sive zregi égumvsías.

In commentario Doxopatri in Aphthonium vol. II. p. 512 Walz.
ad verba éxqac1éov dà moóGwzrà ve xai zrokyuava, xatgovc ve xal
vó7tOUvG, cum alia tum haec adnotata reperimus (518. 19): é&mei dé
mavca ví vv rt&QuoTaTUXOV volo ÉxqQouotcup vrronímvtuv XwQic
vic airíac drreguvapeda, qépsva, dé vu xai Qiagoga rc o0; dAM]Aovc
zaQgd vÀv TrtaÀcuÓv, tOv vQO7tov oi u&v pn Éyeyv UrrOGTAGIw, UjvE
pv éxpoateg9a, üvvazóv dregaívovyvo, dc oi regi "Egnayoqav
ve xai "Awyívuv, oí 08 xal advov dvayxaíoc &xgoatso Jo, dc oL
ntQl Oéova vóv llAeveovuxóv. Hic locus Bakio prol p. IX. videtur
ex Syntagmate de schematis petitus esse. Sed agitur hoc loco zr&0i
vo0U éxgoa(eg Jot, quod certe referendum est ad librum zregi goa-
G&0c vel id quod posteriores rhetores velut Dionysius malebant, zr&0i
éguqvetac. ??)

Item anon. schol ad Hermog. id. vol. VIL. p. 981. 14 W.:
&r, dà. c'agénvegov vd rtegi vo) xóppavoc "Ayivov dó£eiev dy Éyew
obrog yàg xatd uév vuv Óutvouxv oUóy Ougéosuv vouite, và xdáoy
vo) xóujuxroc, uóvq óà Ou xooíteaJa, và uévop vv avAAaBov:
drtó yàg veveaguay xal vrévre üvAAafGv uéyo, vàv &E xoppo, gnoiv,
&gtív' và dà Vmég vdc Émvà xal Oxvà xai Óéxa Byyíceww ijóm vqi-
Métop, xai uxo. vo) wpewxo) rcQoycQoUv xdàAov yíveva, 0pJov
xal vercyuévov, v0 08 Orio vO wowuxOv GXyouvorevéc — 7cQoctí-
$40. dà óiopJovpevoc viv éavrvo? dótav regi (sic recte pro dua
scripsit Bakius) voà xópuezoc, Ovi xal éx veveaQuy xai wrvovov

13

cvviGratoL vo xàAov avAAaBoy: eL yao árrogrí;ovro, quoi, duxvota
xai éy dvo cvÀAAaflic xoa Scvaw, xcAGc Aycv. Bakio prol. p.
XI. petita haec esse videntur ex Syntagmate zteQgj cvvO«uxqc. Non
puto; nam cum haec neque ad Apsinis artem rhetoricam referri
possint neque ad eius deperditum de figuris librum, necessario ter-
tium ab eo librum de elocutione compositum esse statuendum est.
Neque tamen idem existimandum est de eis, quae scripsit Demetrius
z&eQl Éouqveíag S 237 (vol. IL. p. 313 Spengel, vol. IX. p. 100 W.):
neoi dà viv Aétuv yíveva( vo Enoov, Ovav noüypa uéya ojwuxgoic
óvópaci drayyéAAg, oiov dc ó l'aóagevc éri vijc £y XaAauiv, vav-
paxéxc qnoí. Hoc loco aut Theodorum Gadarensem aut Apsinem
intellegendum esse Walzius non magis recte??) putat quam Schnei-
derus,?*) qui de seriptore dubitare videtur. Sed Theodorus Gada-
rensis statuendus est. Is enim, qui magister Tiberii Caesaris erat,
exstitit princeps sectae rhetoricae, qui vocabantur G&w90096ioi.?*)
Huius laus omnibus temporibus cum maxime floreret, ab Demetrio
egregie dicebatur à l'«ó«gsvc. Accedit quod Demetrii liber rreoi
éguqveíac, quicumque is fuit, certe ante Apsinis Gadarensis aetatem
compositus est et propter disserendi elegantiam et propter rhetorica,
quae ibi proferuntur, praecepta; id quod alio tempore mihi propo-
situm est luculenter demonstrare.

Sed diffieile erit dicere, quid sit putandum de loco Walz. vol.
VI. p. 583 Georg. Pleth. cvvroju] soi vij Ówvoouxic, ubi tradi-
tur Hermogenes tg» zücav ÓwvoQuxv Óvvajuv &x vo)08 (Miov-
xiavoU) xai vo? 4AWívov cqevrtouGauevoc xol opo oUx dxoufogac
eic véAoc, dAÀd rtQoc7toucauevoc vevodtxéva, vóv Au9«pyov, dc
&v wj «O0 zeQ) ue9ódov ÓtivOvqvoc yokgwv xovagavüc "Awívnc
qav&in. Omnino haec falsa sunt; neque enim Hermogenes ex libro
Apsinis, qui multo post eum vixit, in suum z7r&gi ueJS00ov Ó&Lvóo-
vitoc librum transferre potuit.99) Facile autem, quae de Minuciano
traduntur, vera sunt; nam saepe eum ab Hermogene vel impugna-
ium vel emendatum esse referunt scholiastae.?") iaque vocabulum
Awívqs aut corruptum aut interpositum est. Fortasse literae vob
"Ayívov mixtae sunt, ut, cum eae corruptae sensu carerent, ad pro-
babilem lectionem xa? vo) 'Awívov commutarentur; itaque scriben-
dum puto éx voíde vo) veyrvoygaqov, alterum "Awívqc ut interpo-
situm est includendum vel corrigendum éxeívog. Tta enim Minuci-

1i

4L^* appellatur ab ejdem scriptore paulo ante et p. 567: ec Ga
Z4n«vi v Gogigtrj, xai. Mivovxiayo 19. stxroyoange. Nonnun-
quam etiam Apsines cum Minuciano inducitur, unde íortasse illa ah-
«ulus emendatio orta est (velut Walz, VII. p. 1023).

Fragmentum vero. quod inscribitur 7zr&gi égywuasiguérer ro-
BAnparor, €i libro, quem ab Apsine scriptum esse zr&gi. égurreíac
cgnieci, adiudicandum est, nam in elocutione a nonnullis genus figu-
ratum numerabatur. ?*)

Commentarios deinceps in Demosthenem reliquisse Apsinem refert
Ulpianus??) ad. Lept. p. 458. 10, Max. Plan. schol. ad Hermog.
id. vol. V. p. 517 Walz.*?) Cui rei praeclare congruit magna exem-
plorum, «quae ex Demosthenis orationibus sumuntur. copia. — Eundem
orationes fictas vel peAé£zac i!) vel Cyri uara composuisse concludo
ex locis velut Aps. p. 358 Spengel: dc £gm "Awírgc év vQ xaxd
Mt&udíov yeyeviao9o,, àrevdumeo £ucsAAev aucóv &yxopua-
O£LY. Nimirum Ápsines cum commentarium in Demosthenis ora-
tionem Midianam fecisset, partes, ut ita dicam, Midiae in Demosthenem
suscepit eumque ab illius criminibus defendit, id quod sane tritissimum
erat in scholis rhetoricis.?) Idem fere statuendum est de locis, qui
quidem item ut ille p. 358. 15 interpositi sunt, velut p. 854. 15 otov de
éy và EQjuovi "Ayíygc, 356. 7 dc y và 4vcavóop "Ayírqc. —

Heliquum est, ut de capite zregi rt&Jovc quid existimomus,
paucis exsequemur. Ac Bakius quidem (prol. p. 10) ita docet: »(Ca-
put zr&oi 7v&Jovc) ego codices secutus Apsini subieci nec tamen Ap-
sinis esse persuasum habeo. Primum ipsum argumentum quodam modo
eapite zregi éAéov continetur et iunguntur una cogitatione v6 &Ae-
evvoAoyelG Ja, et «0. rra91 xvveiy inepilogo: Hermog. Zvac. vol. 1I,
p. 26. 10. Schol. eig Zvac. vol IV. p. 417. 14 et 428. 10. Porro

et argumentum, zr&Jovc nomine si indicatur, ei genus praecipiendi .

minime convenit praeceptioni zregi peg» voU 7toÀvwxoU Aóyov, sed
vÉYyvy rmeoi iÓtv — nec tamen Longini esse puto.« Sane dolendum

EP T RS

e$t, si hoc argumentum auctori ignoto adiudieandum est. At non .

verum sensisse videtur acutus ille vir. Namque quamquam non nego
hoe zJovg argumentum referendum esse ad perorationem, tamen

non intellego id caput Apsinis non esse. Etenim in epilogi parte .

ipsum affectum non tractat Apsines propterea, quod profert prae-
cepia, quae adhibenda sunt in gonere iudiciali, cf. p. 384. 20: Aéye

2
;
4
r
|
1 1
?

^o.» .
vec t

óà v)v Aóyov vov Oixoixóv, hoc autem caput nonnunquam ad genus
forense pertinere docet p. 405: «6 zaJoc rroÀ)0 uév &v moujat, «jj
vQayuxjj, 25er 0 rtove xai sic vóv moAvrixóv. Quidni idem hoc loco
factum esse existimemus, quod Quintilianus seripsit inst. or. VI. c.
IIl. 1 Halm: »Quamvis autem pars haec (peroratio) iudicialium cau-
sarum in summa praecipueque constet affectibus et aliqua de iis ne-
cessario dixerim, non tamen potui ac ne debui quidem istum locum
in unam speciem concludere . . ., qua de re pauca, quae postulabat
materia, sic attigi, ut magis quid oporteret fieri quam quo id modo
consequi possemus, ostenderem. Nune altius omnis rei repetenda

. ratio est.« ^?) Quod autem non eodem praecipiendi more utitur Ap-

sSines, res ipsa fert mutationem generis dicendi. Neque tamen aliena
est dictio neque exemplorum vis, cf. pp. 984. 20; 394. 17; 358.
18. 20. 23.

Praecipuus autem Apsinis liber, qui quidem totus fere nobis

.conservatus est, inscribitur 4yívov réyvn Qqvogux regi rgoouiioy. 4)

Hoc autem recte se habere non posse Spengelius $5) exposuit atque
demonstravit, cum in ea arte singulae partes eloquentiae forensis
inessent, exordium dieo, narrationem, confirmationem ac refutationeni,
epilogum, verba véyvn óqvogux ceo) 7t gootuccv vitiosa vocabulorum
dispositione exorta esse aique zr&gi 7rgoowiov nihil ostendi nisi in-
scriplionem primi capitis totius libelli Iam illud addendum est,
quod is liber a scholiastis ad Hermogenem modo rreoií rrgoowv
xai nígsso» (IV. 85 W.) modo zregi vov uegàv vo) AOyov vÉyvq
(V. 719 W.) laudatur, Pluralis gutem prooemiorum notio inde
mihi videtur fluxisse, quod Apsines praeter ceteros rhetores in sin-
gulis eorum rationibus explicandis plurimus fuit. Atque cum p.
986.5 Sp. diceret, quid esset personificatio, alibi se iam ostendisse,
eum librum omnium ceterorum, quos ille scripsit, ultimum videtur
composuisse; id quod a plurimis alüs rhetoribus faetum est, ut, cum
arlem per multos annos professi essent, quidquid ex institutione ora-

— toria profecerant, in unum librum conferrent, cuius rei nobis magnus

testis est, Quintilianus (prooem. I.).

Haec AÁpsinis ars quanti aestimata sit et ab aequalibus et à
posterioribus rhetoribus, inde elucet, quod saepe laudatur, velut vol.
IV. 85 W.: xai Geogoaavo 0? yéygarevot véyyn Óuroouxa] rr&ol év-
Svuguárev, xol Aàef«vóQo vá vob Novuqviov xai 4oAMavO

16

negl dqoguóov Óqvoguxóv, xai "Awyívg meoi mooouuíov xai
zt íGtEOY. Nempe horum cum quisque artem oratoriam composuisset,
eae modo partes, quae prae ceteris rhetoribus apud illos ingeniose
tractabantur, eo, quem dixi, loco nominabantur. Itaque ab Apsine
prooemia et confirmationes universae praeclarissime indagatae sunt. *6)

Neque vero inter aequales neque inter eos, qui postea arti rhe-
toricae operam dabant, defuerunt, «ui de huius scriptoris laude de-:
iraherent. Nimirum artis definitionem nonnihil permutaverat et
eorrexerat, unde ill abhorrebant, «qui consuessent non suopte ingenio
uti, sed iritissimum quidque amplecti atque quasi addicti in verba
magistrorum iurare, Confitebatur quidem ille in primo prooemiorum
capite, cum magister suus novas prodidisset orationis incipiendae
rationes, ipsum se aliquid eollaturum esse ad maiorem amplioremque
artis exaedificationem. Itaque prooemium orationis cuiusque sumi
posse dieit ex rebus similibus, quae versentur vel in rerum ecircum-
stantia vel in eventu vel in personarum qualitate vel in moribus.
His autem perlustratis scribit Apsines p. 336. 20 Sp.: &meva, vost
éEyc óAoxANQgoc regi dvtutimvOvrov simsiy Emi mAéov Ói&EeA-
Sóvcva, i voic v 90 qjhÀ v rcgi avvàv AéAexvat, — Atque rerum
novarum viam, quam ingressus erat, cum non dubitaret persequi, se-
eundo artis capite alienam ceterisque inusitatam xa«r«ctoceoc propo-
suit definitionem. — Etenim cum Hermogenes, cuius vestigia omnes
fere rhetores posterioris aetatis secutos esse scholis docemur, pro-
catastasin quasi quandam narrationem esse profiteretur ante eam
proferendam , quam vere eo nomine appellarent, in eaque narrari,
quae ante causam, de qua ageretur, aeccidissent, Apsines procatastasin
interpretatus est (p. 948) argumentorum ingressum, qua praeparatione
causae praemunirentur. Quod ille igitur res, quae verae confirmationis
essent, in eam proecatastasin referebat idque recte se habere ex opti-
morum oratorum usu^?) multis exemplis demonstrabat, nonnulli ei
crimini verterunt, eui rei documento est scholium in omnibus Apsinis
codicibus praeter Parisinum ilum, quem infra Par. A appellabimus,
interpolatum p. 368. 21 Sp. (p. 57. 10 Bak): »07re0 aituvcat
"Ayívqv, or. &y xovacváct, coux)vg (scrib. couxvtqv) yvopumv éke-
valtv voUr £&cvi v0 xoOua, Orto Por. vOv rmQayuürov« id ost
á7t00&(éEqy, Quodsi ille in fine quaestionis, quae ceteris nova vide-
batur, copiosius demonstratae, quid sentiat, repetit ct definit, hoo,

D—-5 Ux

17

si quidem locos p. 368. 21; 3871. 18 recte interpretor, connexum
esse videtur atque cohaerere cum istis ceterorum rhetorum machi-
nationibus. Sed cum fieri soleat, ut istis ipsis adversariorum repre-
hensionibus fama seriptoris commendatione quadam paulo latius
dimanet ad existimationem hominum, Apsinis quoque laus sectae
Hermogenianae vituperationibus pervulgata est, Ideirco ab scholiastis
aliorum rhetorum saepe laudatur. Cui rei etiam illud quadrat, quod
Apsinis ars interpolationibus plurimis corrupta est eiusque solito plura
exstant manuscripta. taque Apsinis libros, ut discipulorum facul-
iatibus mentibusque convenirent, in epitomen redaetos esse docemur
codice Gudiano, quo continentur post ipsum Apsinem Excerpta fol.
240a—2498a &E'Awívov (uvogoc rtegi &niAOyov. Atque etiam rhe-
tores, ut suas artes exornarent, ex huius scriptoris libris excerpsisse
Tiberius testis esí, quem quidem Apsinis et Caecilii libros zregi oxn-
pte compilasse verisimile est, Idem invenitur apud Gregorium VII.
pp.1225. 5—1227. 5 W., qui locum, quem tractat Apsines in epi-
logo de enumeratione, suppresso auctoris nomine partim ad verbum
descripsit, partim in brevius contraxit. taque Tzetzes Apsinis pa-
triam recte laudat chiliad. VIIT. 696: |
Kor. xal m0À D'aóaga wy GOowixev [Ioa óv
àE dc "Ayívgc T'adaqesc ó Give éyeyovey. —

Cap. II.

Iàm vero ad codicum haud parvum numerum enumerandum
iranseo, quorum unum ego diligenter excussi, u& omnium ceterorum
inter se rationem et ordinem accurate exprimerem. In quo quoniam
Bakius, qui primus ad Apsinem emendandum omnes fere codices,
quibus eius ars rhetorica continetur, inspiciendos curaverat, eos in

prolegomenis editionis descripsit, mihi licebit nomina modo codicum

afferre.
1) Codex Parisinus A. sec. XIII. Bak. prol. p. 43.
2) Codex Parisinus B. sec. XI. Bak. prol. p. 48, Walz. vol. IX.
prol p. X. et. XXVI,-
8) Codex Parisinus C. sec. XV. Bak. prol. p. 48.
4) Codex Venetus À. sec. XIV. Bak. prol. p. 44. cf, Walz, prol.
p. X. et XXVI,
5) Codex Venetus B. sec, XV. Bak. prol. 44.

18

6) Codex Bodlejianus sec. XV. Bak. prol. p. 40.

7) Codex Vindobonensis sec. XV. Bak. prol. p. 40. cf. Walz.
prol. p. X.

8) Codex Cantabrigiensis sec. XV. Bak. prol. 40.

9) Codex Farnesianus sec. XV. nondum oollatus, Walz. prol. p. XI.

10) Codex Mediceus sec. XV. Bak. prol. p. 30.

11) Codex Gudianus vel Guelpherbytanus sec. XV., quem post Ba-
kium prol p. 41 ipse contuli, tam parvi est momenti, ut
non sii, cur, quae Bakius in enotandis eius lectionibus neg-
lexit, ego perscribam.

Eece igitur Apsinis eodices, quos quidem his, quae exstant,
editionibus vel nuntiis aliunde allatis comperire nobis licebat. Verum- .
iamen, quantum quisque eorum ad orationem constituendam valeat,
si nunc quaerere volumus, omnes hi codices in classes dividendi sunt
duas, quarum alteram is, quem supra designavi Parisinum A, codex
repraesentat, in altera autem reliqui omnes ad unum numerandi
sunt. Hoc autem, quod modo statui, recte se habere, cognoscas
primum ex lectionum varietate, quam Par. À praeter ceteros codices
et editionem Aldinam praebet.

3998. 9.

cvuBováeve, 4íuuo-

yoage, ó ZuuocJé-

Par. A rell codd. et ed, Ald.
p. 931.19 Sp. vóv Opoyevoy vÀYy ÓMOLOUEQOV 2. 1 Bak.
932. 1. ztQogéoxerce TtQOOÉXETE 2. 9 »
6. ópóco, vuv "Avrvxiv ópdce, xai vv 4sz-
ixi 2.14 »
21. v)v rrgotu.Quuévov và 7tQosLgnuévo 9Je-
Secoguucvov conuat 8. 1 »
336.19. &criv eUQtiv Égvwy BiztEUy 8. 4 »
22. dvvirtírtvovca voíyvy dvvurtíreveuy voívvv 8. 7
987. 2. méQa vijc vAx(ac omg vuv QAwuíav — 8.20 »
ll. Óvvag rrQOr&Qov ztQ0TBQov Óvvac 9. 6 »
12. zrQooí(uuov dvvuin- TtQootuaxóv — dvi
tov TtiTETOV 9. 7 »
18. zaQpvet 7ta Qa elc 9.18 »
20. dc ó cvufovAsómv «dc ó rragawwów fjact-
rrAeUoau, BactAst Asi rmrAeUGa, 9.15 »

-—

19
c Jévnc aUvrv dLoQv- yuc ÓOiopv£a, aU-
Eat vüv 10. 14 Bak.
340. 11. xai ó &ml v Aou — xob 0 ni vOv Auot-
vy ZxvOOv v0vvOy ZxvOov
(sic apud B. corr.) 14. 6. »
28. ógüc Ov, jsoAoynué- —— Opüc Ovi v0 &vorov
voy &0ti xaxOv xai cuoAoynuévov &o-
üv07tov vO rreQl vuv viv m&QLl viv jc-
e
Qvvav. vay 14.18 »

Idem fere statuendum est de omni, quae exhibetur in Apsinis
arte, orationis condicione. Haec igitur varietatum enotatio sufficere
videtur, qua comprobetur codicem Parisinum A differre ab omnibus
reliquis. Huc aecedit, quod idem ille codex multas lacunas, quae
inveniuntur in reliquis et in editione Aldina, luculenter complet,
velut, ut nonnullas proferam, p. 340. 6 (18. 20 B.) omiserunt re-
liqui omnes dUaxoAov óà Éxeívy, Uvu uj Ódavov ÉguxónOat vàv ve-
voAwQuÉvov, ibid, v. 8 (14. 2 B.) om. rell. dq&ivot, p. 842. 6
(17. 9 B.) om. cvugéogov, p. 348. 17 (19. 10 B.) om. &£ azroAoyíac,
p. 944. 14 (20. 20 B.) om. usy&Aa, p. 845. 27 (22. 19 B.) om.
éri vo) dmoAoyovuévov simtiv, p. 848. 12 (26. 18 B.) om. rrgo-
xavuüctacíc SOtuy Épodoc rcQóc vac drvodsíieug d) xc«vacxtvr vOv
ámoósítswv, p. 949. 1 (27. 19 B.) om. érmuJécewc, p. 356. 17
(39. 2 B.) om. zoAAaxi; éni Kovavqv &goUQ v0 rrüQ, xai flovátvor-
v«L 7t&QU uerouxLOHoD' xai 7tXÀU, et quae sunt similia, — Etiam
in Parisino A invenitur lacuna p. 851. 10 (81. 7 B.) órmórav và
vo) dvridíxov usque ad paginam .952. 25 (33. 4 D) Xxeuuerev
&lOqQ00üc, quae verba exstant in omnibus reliquis codicibus et in
editione Aldina.

Quod vero omnibus libris manuscriptis praeter Parisinum À inter-
positum est Longini artis fragmentum, maximo omnium mihi videtur
esse documento, illum, quem dixi, codicem unum diversam ab ceteris
duxisse originem. |

lam vero cum duas classes Apsinis codicum exstare earum-
que lectiones inter se discrepare demonstratum sit, restat ut videamus,
utra earum ad orationem constituendam sit adhibenda. Qua in re
facile comprobabo, omnium longe optimum et ab ipsius scriptoris

dicendi genere proximum esse codicem Parisinum A ideoque unum
g*

m

20

sequendum. Namque primum simplicissimam ac rei cuique, de qua
agitur, aptissimam prodit orationem. Deinde cum contextus artis
alieno scriptore non interposito in eo codice optime procedat, ma-
iorem ceteris facit veri fidem, Atque cum quaerentibus de codicum
auctoritate maximi momenti sit, orationem quam minime corruptam
esse lacunis atque interpolationibus, eum autem codicem, quem de-
signavi Parisinum À, non tentatum esse cognoscamus alienis anno-
lationibus ut ceteros, non est cur iàm dubitemus, hunc codicem re-
liquis omnibus longe anteferre,

Alteram codicum classem derivatam esse ex Parisino B sec. XI.
ausim affirnare. Nam Venetus À, qui aetate Parisino B proximus
est, seriptus est seculo demum quarto decimo. Quodsi codicem
Venetum A non ex ipso Parisimo B fluxisse putabimus, sed ex ali- :
quo apographo eius, quae inter hos duos intercedunt, ex lectionibus
male seriptis facile orta esse possunt. Codices autem Bodleianum,
Venetum B, Gudianum, Vindobonensem, qui inter se simillimi sunt,
ex uno fonte, ex Veneto A vel codice ei simillimo, emanasse conicio.
Venetum B certe ex Veneto A fluxisse videri iam monebat Cobetus. 58)
Codicum Parisini C, Cantabrigiensis, Medicei lectiones cum non satis
notae sint, 9) quomodo illi inter se cohaereant, non accurate mihi
definire licet, etsi ex eis, quae comperta sunt, idem fere de eis at-
que de superioribus existimandum est. Codicem autem Farnesianum,
cum Walzius9?) recensionem vulgatam sequi contendat, in eodem -
alterius classis numero habeo. — Eidem familiae adnumerandus vi-
detur esse liber Georgüu Merulae manu exaratus, cuius lectiones se
enotasse dicit Walzius.5!)

Iam quod in omnibus alterius classis codicibus fragmentum
Longini interpositum est, eo factum esse conicit Walzius,59?) quod
glutinator aliquis duos libros falso ordine consuit. Quodsi recte suspi-
carer in Par. B sec. XI. Longini fragmentum in summo folio in-
cipere idemque finiri in folo imo: in quo codice primum Longini
fragmentum intercalatum esset, constaret atque quo seculo codicem
archetypum scriptum esse putaremus, facile tum esset enucleandum.

Hi sunt libri, quos ad Apsinem recensendum aut ipse contuli
aut ab alis collatos adhibui; in quibus acquiescere constitui, non
quo ignorarem numerum quidem codicum bibliothecis diligenter per-
Scrutandis facile augeri, sed quia non usque sperare posse mihi vi-

Toc ecl ccm —
.
'

21

deor, fore ut codices et vetustiores ei praestantiores eis reperiantur,
qui nobis iam suppetunt.

Cap. III.

Quibus ita expositis disquiram, qua condicione tradita sit Ap-
sinis ars rhetorica,

. Aique prima quidem editio typis impressa nominanda est cum

omnium fere reliquorum scriptorum tum Apsinis Áldina pp. 682—730 ;

- orta est haec ex codice Vindobonensi vel, ut potius videtur, ex Ve-

neto B. Novam huius artis rhetoricae editionem curavit Chr. Walzius
a. 1886 in nono volumine HRhetorum Graecorum pp. 467—596.
Hane editionem recensuit et quodam modo correxit Eb, Finckh, qui
et in epistola critiea, quae ad volumen nonum editionis Walzii ac-
cessit, et in annal. Ilahnii 1888 pp. 291—303 plurimas easque opti-
mas emendationes ad Apsinem edidit. Ad haec conferenda sunt,
quae Bakius in editione Apsinis et Longini prol. p. 22 sq. de Wal-
zio iudicavit. ÀÁnno autem 1849 Ioh. Bakius ex Ruhnkenii reliquiis
Longini fragmentum edidit, a quo cum Apsinem segregandum esse
non putaret, etiam hunc adiunxit (prol p. 29). Qua in editione
curanda primus usus est codice Parisino À 1874 sec. XIIL , qui
quanto ceteris praestaret, supro explanavi. ltaque quamquam est ille
reprehendendus, quod saepe codicis Parisini À lectionibus optimis
lectiones deteriorum codicum sine iusta causa antetulit, tamen hac
editione, quia prima ex optimo codice maximam partem profecta est
eb magnam varietatem lectionum?) continet, magnopere adiuvamur
Apsinis librum existimaturi,

Huic successerunt paucis annis post (1853) Spengeli Rhetores
Graeci, quorum in primo volumine pp. 331—414 Apsinis liber typis
impressus est, Iam etsi nova subsidia ibi non afferuntur neque co-
dices iterum hunc in usum inspecti sunt, haec editio, quoniam
Spengelius Parisinum À semper fere magna cum diligentia sequitur,
Bakianae anteferenda est. Idem vir doctissimus in egregio libro,
qui inscribitur Zvveyeye Texvàyv, cum alia tum de Apsine nonnulla
falsa cum protulisset (p. 110), illos errores partim intellexit corre-
xitique in Ephemerid. Monac. 1837 nr. 17 in censura operis Wal-
ziani, cum diceret, titulo regi rrQoouutev vel rrQoottíov nihil aliud
significari nisi inscriptionem primi capitis. Iam si idem Zvway.

— 9I

22

T*xv. p. 111m. 9 dicit, Apsinis opus mire confusum et perturbatum,
lacunis plenum, scholiis aliorumque disputationibus auctum esse at-
que exempla affert, quibus illud evineat, recte — bona venia DBaki
— iudicavit, etsi non plane probanda est eius sententia, scholia
interposita esse, quae notarentur praeposita voce &A4o. Nempe ex-
empla p. 332. 7. 9. 13 Sp. non interposita, sed ab ipso Apsine esse
scripta, sequitur ex rhetoris consuetudine, qua singulorum praecep-
torum plura exempla proferre solet, quare hoc loco p.382. 4 scripsit
dg &m' Éxtívov viv rngofàqucvev. Exempla autem, quae ibi in-
ducuntur vocabulo &440o, postea voce cc &m^ Exsívov vel xal maAw
&n üxs(vov continuantur. Quo fit, ut ne Bakius quidem (prol. p. 8)
verum viderit, istud &4Ao a stupido librario praepositum esse. Ni-
mirum si dixisset haec adscripta esse velut p. 832. 28 à44Ao; item
p. 933. 28; 334. 4. 27; 385. 28; 388.5; 388. 25 dAMo JewQuue,
item p. 340. 14; &4A4o p. 342. 4; 843.8. 14. 21. 27; 845. 6; 8406.
19. 382; 847. 9; 882. 9 mtoi ÉJovc; 412. 99 &AÀo — recte iu-
dicavisset; omittuntur enim talia velut p. 388. 25 dA4o Sew qua,
ilem p. 340. 14 in codice Gudiano, Etenim si haec vera essent,
cur non eadem scripta habemus p.333.18; 9836. 9 etc.? Erant ni-
mirum margini apposita atque a nonnullis hibrarüs in orationem in-
ferebantur, ab aliis omittebantur vel margini iterum adscribebantur;
quo in numero habenda sunt ea, quibus praecepta singula in mar-
gine nonnullorum codicum velut Gudiani signifieantur, exempli gratia
éx OiofloAác, éE dvvumímvovvog et quae sunt similia.

Tam Spengelius de lacunis bene iudicavit, quas, qui Ápsinis
artem oratoriam perlegerit, facile inveniet velut p. 333. 5 ; 388. 25;
3954. 7; 370. 13; 372. 20; 374. 10; 382. 20; 3894. 5; 400. 30.
— Neque vero hunc Apsinis libellum mire confusum et perturbatum
esse possum Spengelio plane concedere. Necessurius enim ordo ca-
pitum servatur, ut primum agatur regi 7tQoouuícov, dcinde zr&gi
7tQoxavaGtactOc, ium zreo) dujycatec, post ztegl AvGecv xoi dytt-
Oéctwv, cuius capitis pars posterior proprie inscribitur 7zr&gi Avg.
Sed post hoc caput excidisse puto caput zregi ÉmXeuonuevov, quod
cum se divisisse eic zr«gaóstyua xal sig évOvumua ipse prodat
(376. 20), necessario haee duo eapita sequuntur. Cumque ille in
initio capitis zregi zragaósíyueToc, quid intersit inter exemplum et
parabolam, proferat, parabolam autem referendam esse ad exempli

23

caput antea ostendisse videatur: verba, quae p. 880. 10—106 scripta
sunt quaeque ad enthymema non pertinent, huc transponenda esse
censeo: KAJos À' dv xai eig Émuxysíquua Ó vomog [ij] rragafoAudGc] ;
hoc loco lacuna patet, in qua v0 zragaósuypa dividi in duo capita
dictum erat; deinde subiciuntur: &idog émxeLgiuooc (leg. 7taga-
de(yuotoc) xai « magafoAn [inserendum est d &r' Exeívov]: &orreg
vv Év vaig vavciv dpa euüpéisav, à coppaive. v&Qi vo) rrÀoUsc,
Oray uày vÀV vovvÀv duocQr vic, Bgaxelav id BAc«gq» 8 &rrorigev,
éneujay 03 Ó xvfiegvijeus GgaÀjj xouvv viv dvvxíav xal ueyaAqv
vois; GvumAÉovguv dvtyxsv. Tum adiungenda esse puto verba p
372.29 n«gofoàAn dé maqadsíyuavoc vovv duxgéQsr xvÀ.. Tta antem
a rheloribus Apsinis potissimum aequalibus divisum esse intellegi
potest ex Minuciani libello, qui est zr&gi émuxeumuavov vol. I. p.
418. 28 Spengel: vro) zagaódtuypatiuxoU sidovc Sici xai ai xaAov-
peva, ragofloAai xai at eixoveg" duxgépgova, dà ai uév nagafloAal
v» magaósupavoy, Or. và pév magaótíyuava &E Lovogíag Anp-
Baveva,, ai ragafloAai 0& &v&v Lavogíac xai Gogíoruc &x vv yuyvo-
pévov. Quod vero sixóva «Qv a)TQv tiva. vj nagaBoAj Minu-
cianus tradit, Apsines tales res minutas à sua, qua utitur, ratione
alienas omittit,

Deinde sequitur caput zreQi viíjc vàv vsAuxGóv xegaAaóev xcra-
Oxtvjc, cuius in initio nihil se dieturum esse profitetur de statibus,
quippe qui iam ab aliis (Hermogene?) satis éElétàti essent; instru-
menta modo và» xeQoAaior se exsecuturum. Tum subiciuntur xai
7LQUTOV y8 mteQl vw vtÀux dv siwjiev. Frustra autem quaeras v
d&/vegov. lam Apsines suo munore ita usus est, ut primum in ca-
pite càv dvr(Jécswv et confirmationem et refutationem proposita
divisione confirmationum coniungeret; nam et partem defensoris to-
tam positam esse in refutatione et quae dicta sunt ex diverso, de-
bere utrimque dissolvi docet recte Quintilianus (V. 18. 1). Quibus
demonstratis transit rhetor ad probationes artificiales, quae constant
argumentis et exemplis, quibusque subiunguntur «à v&Auxa xegaAata.
His autem perlusiratis exspeotares, scriptorem dicturum esse etiam
de probationibus non artifieialibus; certe quidem legimus p. 384.
4—11 nonnihil, quod ad eas pertineat. Sed cum probationes arti-
fieiales tam plane tamque dilucide ac copiose ille pertractaverit, non
est verisimile, has inartificiales, in quibus maiorem vim inesse quam

24

im artiücialibus ipse dixerat (p. 360. 18), paucissimis verbis ei vi-
deri satis explanatas. Quae cum ita sint, caput zreoh dréÉyvmv
7ztíGt&cY intercidisse puto et haec, quae de eo supersunt, esse vel
fragmentum vel id quod, cum praecepta arctius definiantur, potius
videtur, excerpta ex deperdito capite. Superesse autem excerpta
ex Apsinis arte in codice Gudiano inveni$?) Sed ne caput quidem
vOv vreAuxOv xegpaAaíev absolutum est; neque enim er ea ratione,
qua disserit de legitimo, deiusto, de util, de possibili, satis demon-
stratum est regi $vdofow. Accedit, quod de partitione, quam ex-
hibuit p. 880. 24, «0 c'agéc totum praetermissum est.

Iam vero restat, ut perscrutemur eaput epilogi. Atque pero-
ralionem vult Apsines esse triplicem; habere enim hane et enume-
rationem et commiserationem et dinosin, quae tractetur in amplifi-
catione, tque primam partem, quam voluit esse enumerationem,
videmus eum persequi non minus copiose quam de commiseratione;
quam autem tertiam epilogi partem dixerat, non iam ea superest,
sed librum artis rhetoricae claudit caput rre? z4O9ovc, quod a Spen-
gelio quidem et Bakio Apsini abrogatur, sed in codicibus omnibus
huie scriptori recte tribui supra defendi. Estne hoc caput fragmen-
ium? Equidem non puto, cum praesertim neque initium neque finis
desideretur. Affectum autem partem epilogi necessariam esse tradi-
dit Quintilianus (VII. 2. 20), cum adderet, se hunc diligentius ex-
plieaturum esse, cum de amplificatione dieturus esset; paulo post
(S 24) monet: »in hoc eloquentiae vis est, ut iudicem non in id
lantum compellat, in quod ipsa rei natura ducetur, sed aut qui
non est aut majorem quam est, faciat adfectum. Haec est illa, quae
dinosis vocatur, rebus indignis, asperis, invidiosis addens vim ora-
tio, qua virtute praeter alios plurimum Demosthenes valuit.« — Quae
si comparaverimus cum hoc Apsinis de affectu capite, num dubi-
tabimus hoc, cum omnino ex ratione exemplorum et dicendi genere
huie rhetori adiudicandum sit, excerptum ex terlia epilogi parte
existimare, quam se traetaturum professus est in huius capitis initio ?
Ita enim facillime rectissimeque dissolvi potest quaestio de capite
7zta-J'ovs.

45

— — ——

Cap. IV.

lam ego quae profeci ad emendandam Apsinis artis orationem
itia in medium prolaturus sum, ut, quae viri docli correxerunt vel
lentaverunt, si mihi probantur, silentio transeam.

p. 987. 2 (8. 20 B): "H 6vav sàv uj og00Qa rnctvevouévov
nol uey&Acv rrQaypetov elcípc. Spengelius male inclusit rav.
Ponendum id esse videmus ex voce superiore p. 386. 29 rroAAd óé
vouxiva Opoysvi] rmoopA«guera: i] Ora» rcQ0G rtQOGwrtOv ÀAÉygc —
j Orav ajv0g div véog sig duxac*wüQua sicíjc — *] Oxav. Ad ea,
quae sequuntur và» M5 cq00Qa rriOvevOUuÉvev quaeque sensu carent,
Finckhius caute addidit wv, non male, sed ea vel similia apud Ap-
sinem vix inveniuntur, Equidem correxerim eX jw] G'00Qa rticTvEV-
óuevoc 780i U. Tt., quae firmantur v. 8 dvayxatoy d2 àv wj VnéQ
peyaÀov sov dydya &ivat.

p. 941. 1 (15. 8 B): Ei uév à&agxei «0 dAysiv Émi voic awp-
Bespuxóow, o)x àEiov uév, qégsu d' ovac dvayxw.: 8b 08 xol vuwo-
eíav xou Aafeiv. Obvwec, quod videri esse in Par. A dicit Ba-
kius, correxit Finckhius in critica illa epistola in Ojse6; non recte;
non enim orator res adversas oportere omni ratione tolerari, sed for-
lasse perferendas esse dicit, quia sic populo placeat. Equidem me-
mini — sed facile fallor — apud Demosthenem simile quid legisse,
unde hoc loco scribendum est: géosu Ó'iGwc dvayxm. Tum emen-
daverim: e£ dà jj, vuepíay xoc Aaffeiv, cf. p. 842. 13.

p. 941. 4 (15. 10 B): 'Onórav dà xoívew twà uéAAgc ueva-
Boc xaigo) BeÀz(ovoc yevouévnc, «$c rgótegov jj otanc oUx sjóv-
vago xQivetv, douoce, co, AÉyew. Malim deleta voce xaugoU BeÀ-
*(0voc legere cum Parisino A uevafloÀgc vuvoc yevouévqe. Videntur
enim verba, quae includenda censeo, orta esse ex annotatione ad
marginem adscripta. Quae si vera essent, tum certe dicendum erat
o) rtQóveQov pw Ovroc. Confer, quae sequuntur v. 7: rr&ÀAa, ÓvO-
xeooívev voig cvpfieBxóot, vày éneidy xoigoU &£Aofópmqv.

p. 941. 18 (16. 2 B): Kai &x vo) dmoloyovpévov fiacy Aé-
yov. 'Vocabulo fc medelam afferam scribendo égy«cp, cf. p.
409. 26 viv fagurqra rto &gy&acp, p. 418. 7 «4 Ó82 égyacía
avro) dÀÀo vu Óvvatot.

p. 941. 24 (16.15 B): Aloxívqc mQoixa &xópuce Oivov rmagá

26

vov Químnov ntuptic ngo; KeocofAén*qv. Aeschini res non
erat cum Cersoblepte; frumentum autem eum a Philippo accepisse
cognoscas Demosth. fals. leg. p. 886 R. 95): «a uév &AÀa cwm —
oix(xc, &vÀ«, mvgovc. taque fortasse nomen Cersobleptis enatum
est ex docti viri glossa, qua «UtOv, quod exspectatur, oppressa est.

p. 844. 25 (21.8 B): "Eoi xai vov)vo yévog mooBAqucvov,
v oic doxóv vic &U rroteiy Uróvowwv yeu cc ueva &rifovátc a7
7t0.Àv. Scribendum zragéyeu cf. p. 845. 3: xai dofav magéyev dc
0 7vouOv. Simile videmus p. 362. 7: rzroAÀdc rtagéyouev vdc Àv-
0&6, ubi omnes codices praeter Parisinum A exhibent &yopev.

p. 947. 28 (26. 2 B): T6 ydp vo? argovayeiv g^ qv xe-
X&govovquévovc mácXswv vVrmO vovrov xaxOc, véc frrÓAEGG, OUX
idiov voU cvQavQyo? v0 dóíxquoa vouílo xaOJectrqxévo, — Includo
vto) gvQatQyo), nam hoc loco de imperatore cum res sit, illa verba
abundant; adde, quod deteriores codices exhibent voptw vo) cTQ.
dà. x«J.

p. 949. 12 (28. 8 B): Zià voUvo yo)v xoi m&vraG xortOtQ-
.g«&, dc Gy uérQux eiy. Quid hoc loco sibi veljt zz&vrag xavactij-
c«t, non intellego; neque magis probatur lectio codicum cl. II 7ro-
Aérac aut Bakii coniectura zr&vrac 7toA(rag. taque suspicor seri-
bendum esse zroAuwtíav et apud Spengelium jseroía et interpretan-
dum: orator vult apud Lacedaemonios dicere, eos tyrannidem con-
stituisse, ut res in integrum restituerentur, ideoque eos civitatem vel
instituta civilia decrevisse, ut aequa essent. Constat quidem Athenis
eaptis viros à Lacedaemoniis delectos esse, qui leges seriberent et
rempublicam constituerent; cf. Xenoph. hist. Gr. IT. 83. 1, ibid. 8 18:
(oi vouixovta) Ermtugav 2dvcavdgov, qgovoovc ogíc,. cvunpàsa,
&A9tiv, B&wc Ór vo)c rrovQoo)g éxrmoÓdv rroucauevovi xovaGvm-
Gauiyvo viv roAutíav.

p. 9354. 7 (95.9 B): "Orov àv doptav 4j avvol aivàutv, 1j
&AÀo yoctwyepnsv uéya v& xartuoyacuévo , &ouoce, OumystoSon và
zemoayuéva. 'oxwuwpev scripserunt et Dakius et Spengelius ot
Walzius (p. 495. 20). Sed cum Par. A exhibeat yoaqopwev, scri-
bendum puto ygcqoperv, ut iam docemur voce aivOpuer.

p. 855.3 (36. 17 B): 'H nzóAw sv9wvsu dc wr wóvov avvày
Éyeuv và &g' wuégav, GAAd xal OuaxOcix vaÀcvra, & Oupxios Koá-
AuGJérQc, mooczreQuyevég Ja, — Vocabulum avvGv sine dubio cor-

e
*
,.

"nguy:
" t2 hi

27

ruptum neque cum Bakio in ePro)c neque eum Finckhio in avrQv
mutari debet, sed seribendum est oíiva, cf. p. 854. 80: ov rrÉuzr&t
vOv Oitov 0 .tvxov. Züírog autem vel civa ea intelleguntur,
quae ad vietum quotidianum pertinent, ef. Harpocr. s. v. oítoc.

p. 357. 8 (89. 18 B): TG uév o)v rmQóqv xexQuuéva Orroc
Onmove Écysv, dgínpu xoi oU A£yo voUvo Ort vtoÀÀd x«i maga-
78.09 évvec toÀÀexig Érrgatay Oixoctoí, obve eic coUvo qépovvsc
óíxatx. Hoc loco non cum Bakio lectio deteriorum codicum reci-
pienda est velut Éyvecav pro Émga£av, quoniam apud Apsinem
multa alia ab usu solemni abhorrentia reperiuntur. Sed corrigo otv&
&ic volvo qépo và Ódíxai, id est, quae mihi antea acciderunt quae-
que iudices male saepe iudicaverunt, omitto neque ad id (sc. male
iudieatum esse) meum ius confero. Codex Gudianus unus praebot
và Ódíxato.

p. 858. 30 (42. 14): Tuasra yao (moypaguxa xaAsitot. — Stu-
pida haec est repetitio superioris loci v. 29: v7royoagac dà AÉyo
và vOLGÜTtO, ideoque includenda.

p. 860. 24 (45. 9): "A4dó£ou voic 0vouaci xai dc uaALGTa. 7c&L-
oicJo, avrdg &cJ6vàs ELOyEUV 1$ 7goGJévvo vu óvoua door i] 1j
dq&AOovra. Ante dg&AOvra fortasse excidit &vdo£ov, ut contrarium
significetur.

p. 861. 14 (46. 9): 'Avri9éosu; uv oov ví(9evrat oUvuc, dc
év và vic magarmosofltíag. Hoc loco Spengelius lacunam indicavit;
deesse primi loci notionem velut oUvwc* «Uv dà w dvvt9ecu; víJevot
dc xvÀ. Male, ut opinor; nam nihil intercidit nisi advaé aute ob-
*wc. Confer locum insequentem v. 23, tum v. 290; similem locum
invenies p. 394. 30. Pluralem &vvrt(Jéctuc notionem ibi necessariam
esse docent iria, quae sequuntur, exempla.

p. 363.23 (49. 15): Ei ydo dc dvw(Jsow xai Avowv mos,
ojvoc &y eizev, dAAG vij día qoflegüc díAurmroc, i] 8E ddíxov qÜ-
&q«vet Spengolius annotavit: »malim eg abesso, nisi aliud velut
&TrÀGc latet.« Recte hoe quidem. Seribendum enim est &yw»icti-
xc, id quod videmus ex versu 19: rav uc ovoqc xavacvactoc
déy vdc Actis xavactavixóc dAA'oUx dyoviGTUXGG ceXivor, item v.
25: vUv dà xevacvovixdc siowWyays vdc Avctug. "Tum corrigendum
puto: dAA& *íj 4dí« qofsooc QAurmoc o9 qoflegóc, &mel &E a0í-

—

28

xov qUr«va. Deteriores codices, quos ut saepe Bakius sequitur,
praebent otrrw v, unde fortasse mea coniectura firmatur,

p. 867. 23 (56. 1): "H Beávíev ?vegoc vpórogc ànavogSuosos.
Spengelius 4j inclusit, Falso; tum Bakius coniecit g»v f. Ne id
quidem recte; nempe exemplum subsequitur, tum dicendum erat
eim dv vel qv v. Itaque correxerim era sc. dysuragígravat, quare
statim Apsines dicit goi.

p. 868. 28 (57. 3): "H ovsóauo? vobro vQ Ó«vQ rmQocxewat.
Spengelius cum Bakio delevit ;. Equidem emendaverim 444 oda-
uo), cf. p. 867. 15: vaí quat xsqüaÀAón yodgttc, dAN aioxoa.

p. 876. 7 (69. 6): Oiov ei Asyew OduvaueJe. Malim dvval-
u&9a ex more Apsinis velut p. 893. 20: o£ov el Aéyow, item p.
994. 6. 28; 381. 2.

p. 876. 22 (70. 1): Hoc loco enumeratio partium enthyme-
matum valde perturbata est. Ex ea ratione, qua singulae partes
inter se subsequuntur, ita scribendum est: zràv &vOvpmua yívetat
j| dz &Aavvovoc 1| àmO maQaxsusévov 1 drmó peitovoc $7 cvAAo-
yuotuxdc d) éx duÀqupavov, oray óvo &yavría Jeic 8E duqoiv BAgc,
j dno Évaveíov i] &E dxoAovJov cwAÀoyuwuxcc Sj dmo vàv drro-
Bacsev vv Évdsyouévow 4d ix vo) ixAspOévrzoc 4$ xard rwpoc-
Aqu 4 dmó oVcíac d àrO rageAJovvoc xoóvov ij] &x payuc 5
xasa P&vaveíecup xgíctec bPvookov d £x xogíctoc BvdOtov d] dro
0tagoQàc. Nimirum in enumerandis partitionibus librariorum neglegentia
facile perturbari locos vel unum alterumve omitti inter omnes constat.

p. 385.28 (88. 4): *H puéày (sc. dvauvqotuc) &rii véAsu Ex9ecuv
Éye, xegaAawod tv Ü«wwuatov ánavgov xal dvüuvqcur váv
ztgoxyovuévov drrodse(Sewv xegaAouodOc xal vOv dvayxalov, 9) d8
uesató yuvouévyg dvduvqow rweQiéyeu xdv. dvayxa(myv rícv&wv.
Corrigendum puto zregiéyeu vàv 7cQoqyovuévov rtícv&my, cf. v. 8:
Pfvego, dà ijóq uesabÜ vv rmxQotiQuuévev — an rmQomyovpérow,
ita u& rrooetQmnuévor illud interpretandi causa fuerit annotatum?
— xai vüv Qvayxaíey rríaveov ávíéuvqcav cv zt Qoqyovuévov
drmoó&íE&Bov. Hoc vocabulum, quod idem est atque zrísrewg &v-
teXV0,, jàm apud Dionysium Halicarnassensem invenitur velut de
Isaeo iudie,c. 14: souwcQro. nerd dc Óupywotuc sac obruwc dxovo-
puuévag o)xíru. vac 7rQomyovjuévag dreodeítsig zroAAoíc BefievoUzat
Aóyouc, oU0' Écvu» OpoLoc toig vou; veyvoypagouc, dAAd sd àv

29

iyvid(xcoy r&(gveLc dyotgBly oiega, deiv. Etiam Apsines argumen-
lationem artificialem anie inartificialem tractavit, ut nonnunquam
oratores cf, Volkmann p. 816 n.

p. 9890. 29 (91. 2): Eicienda puto xei zovvov OuGc Jetwov-
pévov eí magaJécswc adjgovégov àv duxaíey. Vocem J&vpov-
pévov Bakius frustra mutavit in óuxgovuérov. Cum enim haec
omnis enumeratio titulos modo habeat partium neque reliqui loci
pluribus verbis explicentur, sequitur, ut haec quoque iransposita ex
superiore quaestione p. 889. 29 et p. 388. 8 delenda sint. In re-
liquis codicibus deest v. 29 xai, tum legimus J'ewgoüutr ovx. Ac-
cedit, quod haec ipsa verba corrupta nobis traduntur velut legendum
esset «àv ajugotégouc Oixaiov ex pag. 388. 8.

p. 992. 22 (08. 16): lagG viv diíav dB &csi v0 tajva ma-
GXev vtvd, ürteQ aUtQ doxei elvat jsvov. Hunc locum corruptum,
in quo quid sit &rreg adr doxsí sivau tyrvov, non intellegitur, cor-
rigere Bakius conatus est scribendo zEQém&u pro e&bvat, quod neque
sententiae loci respondet et longius abest a literis traditis. Neque
magis Schneidewini aUrà» — Trova mutatione satis docemur, quo
sit referendum a/vóv quidque sibi hoc loco velit feytova, Quid?
quod Spengelius «)vo0 — jErOV &fia coniecit, ita ut in eadem
definitione idem vocabulum bis poneretur,57) Vocabulum nempe 7j*ro0v
medela indiget. Atque cum exempla, quae subsequuntur, quid velint,
respexerimus,. facile probabimus, inexspeciatum aliquid desiderari atque
fjvvov nihil esse nisireliquias quasdam vocabuli ddóxqvov, cuius prior
pars voce doxei proxima interiit, posterior ad lectionem probabilem
proferendam mutabatur. Unde sequitur, etiam vocabulum àrzeg ita
interpretandum esse, ut rracXs&wv suppleatur et dox&i &ivau ddóxqvoy
absolute ponatur. Vox dóóxqroc invenitur apud Apsinem p. 384. 26:
ddoxyvov roync émijo9a, p.409.29: d vij £wüijc adoxirov tUyc.
Sensus autem similis est p. 411. 20: xai wc uà» ovx drQogÓdUxqov
xai xeuwovi rEeQurEEGEUy rrAÉoyra JaAasvay.

p. 895. 5 (97. 9): Cum hoe itoto loco agatur de damnis cor-
poris neque vapulare aliter quis intellegere possit nisi de corpore,
annotatum est illud zr&gó v0 cop à magistro vel lectore stupido
illo quidem.

p.395. 29 (98. 18): Zxóvoc moÀ0 xoi v0 uwnudevi xoíQsw vois
eroig roig dÀÀow duvacJoa,. Bakius falso recepit, quae deteriores

30

codices praebent, sv «v/rGv. Propius a vero abest Spengelius scri-
bendo jw. Sed facili opera emendaveris uno" &ruyaígeuv, quod vo-
eabulum etsi non memini apud Apsinem legere, tamen saepe reperi-
tur apud poetas tragicos, quorum hie mentio est, velut Sophocl. Ai.
186. 961 Bergk.

p. 396. 14 (99. 10): Seriptum est in codice Parisino A ya-
pov xvotín, reliqui exhibent év yaáue, &v xuosía, quam lectionem
sublatis praepositionibus Bakius recepit, Spengelius eiecit utramque.
Sed si Hermogenis, qui saepe eadem, quae Apsines, profert exempla,
progymnasmata zc&gí xowvo?) vórrov (vol II p. 11. 5 Spengel): &
dé Aéyows xav' dvÓQogóvov, xai «à magaxoAovJo)vra, yvwy &v xq-
Qeio, mvaidec opgavoi, cum hoc Apsinis loco comparaverimus, facile
probabimus, cum in utroque loco similis sensus sit, legendum esse
yvwvij &y xue&ía, rraiósc ógqavoí. Haec enim reo damnato cum ne-
cessario eveniant, ut iudices absolvant, orator petit. Similem Ap-
sinis locum videas v. 21 et p. 401. 18.

p. 397. 8 (100. 15): "Ert? àv aicxyodv xal vor artQ&TEOV
&xacrov ÉAsov xwQcti. Scribendum sív' éx vv xvÀ., cf, v. 10
et p. 408. 20.

p. 397. 27 (101. 14): '44À' o?xy ó Atívagxoc, dAA. &ni vOv
aUvÓv ÉASqyv vórtov — sims. Corrigendum dAA' o)xy oUvco 4&-
v«gxyoc. Confer, quae de Dinarcho dicuntur v. 32 sq.

p. 408. 1 (117. 8): " AÀÀo óÉ vv ortovdat&w mQoc7roujca, Óu
éréQuy Avwv. Suppleverim vdc airíac dv évégwv Avwv. Dicit enim
Apsines v. 4: Óvayv wrztovuouevoc «Ut ueifovoc duà vovtov
vxdvoa xaJOuigfj, item v. 22: 0€a o)v ét, và Avovva vág
alt(ag, vaiva Bv voorq a«v£notoc nauAnWevat.

p. 408. 8 (117. 16): zaAw ó Misiadc &rri voic rep) Hicgov
é&Aexe. Seribendum cum codice Gudiano égAw. Nempe syllaba x&
fluxit in ceteris codicibus ex vocabulo insequenti xai bis scripto; cf.
v. 6: 4duuocSéyqg ànii vois "AorraAs(ou xoruoaw. dA.

p. 408. 14 (117. 22): Tuc dà Àvoet móc và &yxAupova &v
voón« aUnceoc rragoAaufevovvec. Bakius coniecit rragaAnxUe-
vat. Propius ábest fortasse zrageAmufevouer. Similis personarum
variatio est p. 412. 7.

p. 410. 18 (120. 21): "Or, &ga rróAsuov uéyav x&xwwvuevovy |
x«i ovdaj.0U AvcUrtAoU» vo ÓOuro)g Em av/ro)c rwovijcau rtOÀÉ-

31

povc xai t0 wijxoc v0) mAoU 0v. ÉveOupeiro, xai mavyvta — xai
obvoc uevofmosrvo, Post zoAÓuovc interpungendum esse puto et
corrigendum: xai vO jwijxog voU TrÀoU voUrov P£vOvgsivo, xai
7zayta xvÀ.

p. 411. 28 (122. 16): 'Q à Nuxiac &umaAw pti, Ovi xai
&loie xal vadsva aUtoU «avvAéyovrog xoi amovoÉmovvoc. víc ó
Aoyog cou Écvat. Bakius interposuit voto)voc ante tíc. Male; sed
post &do&e interpungundum est, tum inserendum &íoy ante víc.
Dantur enim hoc loco praecepta scholiastica, quomodo in ludis rhe-
torieis partes defensoris et accusatoris sint distribuendae.

. lam in Apsinis arte cum multa corrupta esse videmus, tum
interpolationes reperiuntur crebrae. Atque doctas quasdam glossas eas
dico, quae non tam ex hoc illove loco quam ex argumento totius
libri vel aliorum librorum ex lectione ae cognitione sumptae sunt.

Velut p. 844. 10 (20. 16): Eav dé move &vayxacOgc xowov
rQoo(Loy simreiv, viv xavacxsvQv ocUro) ió(av rmQócays, oiov
7zEQ) u&yaÀov Txopsv: [xai wj xeavacxevo idía mpocerégo dc év
v regi eiQuvuc "Icoxgevovc: óztov yao nz&0l rmvoÀénov xal &iQu-
vic, u&yaÀ«]. Haec interpolata sunt ex argumento orationis, quam
fecit Isocrates de pace.

p. 354. 14 (85. 17): Ofov óc [év «Q " Egueve ^ Ayívnc d) náAw]
év Éxeívo và Üwwrüuati. Haec Bakius reote ex oratione semovit,
Ápsinem enim orationem de Hermone, qui idem a Minuciano (p.
418. 21 Spengel) laudatur, finxisse eamque ab nescio quo collatam
esse supra dictum est. Idem statuendum est de loco pag. 355. 6
(86. 20): xai maAw émn' Éxeívov: ZxvJos moAw dxmcav, xai vo-
covvcov iioi vig dgíovacJa,. vij; moAswc* [xal ydg évrasOa
vj xara dyvebéracuw "Awívgs éxyguoavo].

p. 855. 21 (87. 14): [KaàvvaUJa c)upuerQoc xj dujynouc vv
nenoayuévov, xai mdÀw cc &m Exeívov, uevd viv vixqv ó 'Eg-
poxgawec yoage, ém "Agsvac mAsiv]. Hanc repetitionem praecepti
v. 14 habemus, tum exemplum factum ex v. 10.

p. 856. 7 (88. 18): 'Qc [£v và -fvcavóoo "Ayívgc, 4voavy-
dgoc doyqv ómodeítac xaAxv: dj maAw] ém' &xsívov. Similis ost
haec interpolatio p. 354. 15. Hue referendus est etiam hic locus
p. 858. 15 (41. 21): [3c gu '"A4wívuc &v và xavà Metiíov ye-
yevijoJau, 8meudunso ZueAAev asvOv Éyxopuactup]. Ex hac autem

32

interpolatione supra conclusi, Apsinem vel commentarium scripsisse
ad Midianam Demosthenis orationem vel orationem in laudes Midiae
finxisse, Similem locum habemus p. 359. 25 (48. 20): [dc év «dj
"voavóoo " Ayíyus 3ixàc Tiavo vijc dupyroeoc pa sov rrourqvy
érrawéGac* Évóokov yag wv xó mócwrroy].

Annotati autem a lectore vel explicati & magistro sunt hi loci,
in quibus Ápsines exemplum hausit ex splendida Demosthenis ora-
tione, titulum autem, cum eam orationem notam putaret, ut saepe,
indieasse non videtur p. 375. 8 (67. 9): "fac [&v «à mec Aemsí-
vuv] év «d zegh vo) veuyucuo) vov OesuucroxAéovc, pag. 975. 15
(68. 4): müv» magaderyua Aveva, xov dvatQorü», dc Em Éxtívov
[6v vj xov' '"Avógovíevoc], p. 376. 10 (69. 9): Ovav i] ragadsuy-
ux dvujGuev, d vouov, dc év éxeívo [&y v xev 'Avógorí-
voc]. Haec aliena additamenta esse videmus ex aliis exemplis et
antecedentibus et insequentibus velut p. 872. 16: dc £v éxeívq, p.
. 874. 21: de áv éxsívyq.,

Restat aliud genus. interpolationum quasi explicantium, quibus,
ut nonnunquam augeatur orationis vis, similis notio adiungitur, velut
p. 848. 20 (27. 8): [Tovréovw dvqmAeuévoc xai agnjynuatuxd].
Enumerationi enim horum locorum longa unius loci explicatio re-
pugnat, Inde fluxit verbum sicayera, in Parisino À, &ic«yoveeg
in Gudiano aliisque. Itaque totus locus, ut haec enumeratio postulat,
sic constituendus est: 4| aUtO vO xegaAai.ov TO 7tQdTOY xavacca-
zuxGc j| vonua x&paAaíov rcQoaztoAefOvreg dg xoavaücvaciW EiG-
&youev. Nempe codicis lectio d7zroAaf» ex compendio omisso non
minus orta est quam eigayerau et sigayeus.

p. 848. 25 (27. 18): leo] víjc xouoeog éxdcrov [iv d vovr-
Écv, xonotéov], eincouev. Hane glossam esse apparet iam er varia
codieum lectione, quam exhibet classis altera: vovréoruv év d xQq-
otéov. | Aique vocabulo vovrégt, facile explicatum esse docemur
p. 348. 17 (27. 4), ubi codices cl. IL. post zrooótoQuo poU habent
voviégruv 8E vrmoyoagüc. Multa autem discipulorum causa inter-
polata esse, hie totus locus magno documento est, cum in libris de-
terioribus omnes catastasis partes praepositione inducuntur, quae in
Parisino À recte omittitur.

p. 372. 25 (68. 18): [Ex xowovqvoc « Àvcic:] vj d. ébijc &E
(dióvqroc. Repetita sunt haec ex v. 21: éx xowóvQrog uv, dx

Tz&QG xvÀ., quibus subicitur exemplum, cuius in fine idem non posse
ilerum collocari apparet, cf. p. 367. 10 sq., p. 870. 18.
p. 885. 18 (82. 20): Tei; o)v Éxs( vómovc wj dvauvqouc,

€

[rovrécruv : dvaxspaAaímotc]. Hausta est haec annotatio ex v. 5:

BvLot 02 xal xaxd uécov vo) Aóyov &yonucavro «jj dvauvijce,, vovc-

éyv, vj] GvaxsqaAawuDOEL.

p. 888. 1 (86. 15): ZogoxAügc àv "HAéxvQa vv GósÀgnv «v-
vic vov AiyuyJov xal vuv uwvége drroxreivat xsAevovoy [xal env
KAvreiwvucrQuv]. Hanc interpolationem esse ad mvége, facile qui-
vis sibi persuadebit. Bakius autem, haec in uno Parisino A inesse,
annotare neglexit.

p. 3889. 12 (88. 17): " Ez, dvouviycopey él (fort. dà ut saepe)
vc xaAovuÉvqc yvwctyoagpíag [xatd vavvqv xegaAotoUuevo, và
eiguuéva:] fov, d8 Y) yveciygagía xvÀ. Conferas p. 386. 5: ava-
poácousv dà xol óud rtgocwrcorcotíac* ví d' &ctiv 1j rtQoGmrrorrotía
xTÀ. Etiam in excerptis Gudianis, si recte margini annotavi, illa
desunt. —

Jam vero Apsinem etsi non summum, tamen non contemnendum
seriptorem rerum rhetoriearum habemus. RHeferebat enim ille omnia
Sua praecepta ad summi omnium temporum oratoris exemplum, non
repudiabat, ubi res postulabat, poetarum carmina, emendabat ea suis
exemplis, quae ad suae aetatis mores ei instituta revocabat. Quae
cum ita sint, quisquis artem veterum rhetoricam ex ipsorum libris,
non ex compendis cognoscere volet, non poterit non inspicere hanc
Apsinis artem oratoriam, unde et multa in suam docendi professionem
adhibebit et magnam percipiet lectionis voluptatem. —

— ANNOTATIONES.

1) Philostratus, Bío. Xogioróv» ed. Kayser. Editio altera. II. 38 p. 275.

2) Suidae Lexicon. Ex Recognitione J. Bekkeri 1854. s. v. '4yívzc.

3) Strabo XVI. p. 759 Tauchnitz (Casaub.) coll. Steph. Byz. ed. Berkel.

4) Homer. hymn. 19. 2 sq.

5) cf. Haeckermann, Spitz- und Spottnamen bei den Satirikern. Hoefer's
Zeitschrift f. W. d. Sprache 1854 p. 109.

6) Phil. v. s. II. 88 p. 275 K.: '4yívzc à Ooiyi£ 6g! 000v noobf; uv5j-
Muse v6 xal dxoiféiec, ovx &u& del yodgev.,

7) l. c. &neddj. guAe uoc zigüc avtov 7v.

8) 1. c. Prooem. p. I.

9) Jul. Cap. Gord. c. 2.

10) Jul. Cap. Gord. c. 4.

11) Philost. v. s. I. ed. 1838. Kayser. prol. p. XXVI.

12) V. S. II. 33 p. 275.

18) Suidas s. v. Nuxeyopec Mvzcaíov ó5topoc, 'A95vatoc coguotzc* yé-
yov& dé xexà O(Auzov züv Koíanpa* Bíovc &AAoy(uav, zepl. KAeondroag rfc
&» Towed:, noeofevruxóv zigóg DíAizov zóy "Pouaíorv gecuée.

14) cf. Westermann, Geschichte d. gr. Bereds. 8 96. 16.

15) Westermann, Gesch. d. gr. B. 8 90. 91. 96.

16) Westermann $ 91.

17) Philostratus, v. s. p. 268.

18) Suidas s. v. '4y. T'«d.

19) Philostr. v. 8. p. 262. 2; 256. 2; 270. 3.

20) Westermann 1. c. 8 89.

21) Westermann $8 89.

22) Philostr. v. s. p. 267. 17: (HoexAtcid' uc) &ni vv ZuVovav 6roéztero
$9ovoav uat dj nóAsuv rale ty coguorüv Movoorg.

23) Philostr. v. s. II. 9. p. 252 sq. cf. Baumgart., Aelius Aristides als
Reprüsentant der soph. Rhetorik des 2.Jahrhunderts der Kaiserzeit. 1874;
cf. cens, meam in Indice Philol. 1875.

24) Neque dubium est, quin nonnulli Apsinis loci ad Aristidis exem-
plum referendi sint. lta p. 943. 10 Speng.: «ezep 'A4guore(dc &mobzoev,

95

quae ibi de orationibus sacris praecipiuntur, ex eius orationibus Ápsines
sumpserat. Idem concludere licet de Apsinis locis p. 884. 22: oí« zoAAc
z«pc '"Apioreíd y, p. 392. 1: de &v vQ "Icoxoer&c 'Agioteíd'ov. Hoc etiam ab
Menandro zepgié 6&'euxrexó» factum esse bene demonstrat Baumgart. l.
c. p. 42.

25) Philostr. v. s. l. II. c. 26.

26) Westermann S 96. 8.

24) cf. Kayer Prol. V. S. p. 33 (a. 1838).

28) Walch. Comment. de publ. hon. p. 38 sq.; Westermann. Comm.
de publ. Athen. hon. ac praem.

29) Recte legendum putat Walzius KeuxíAcoc.

30) Fortasse $79óo:.

31) Inde sequitur, Bakium — Apsinis et Longini Rhetorica. Ox. 1849
prol p. 9 —, qui illum sceholiorum locum referendum ad Apsinis caput
z&gi zt«g«dtíyuueroc contenderet, falso conclusisse; neque magis probatur
eius suspicio, locum velut vol. V. p. 465 W. ex Apsinis Commentariis in
Demosthenis orationes fluxisse. Quae post haec Bakius disserit, cum con-
iectura mea congruunt.

32) cf. Demetr. de eloc. 1l. p. 91. ed. Goeller; Volkmann, Rhetorik der
Gr. u. R. 1. Aufl. p. 332^

93) Walz. vol. IX, p. 100 et prol. p. 4.

34) Walz. vol. IX. p. 100, ubi annotatio Schneideri est.

95) Quintil. II. 112; III. 1. 18.

96) Bak. prol. p. 11.

37) Walz. Index Rerum et Auctorum s. v. Minucianus.

38) cf. Demetr. zeoi éoux. "Eoy5zuerouéve laudantur Walz, vol. VI.
p. 197: za)ro dé va 80y*ueriouévo 6rgtvcotv " Ayívnc ó l'adapeic.

39) Bak. prol. p. 12.

40) cf. V. p. 465 W., ubi ab eodem scholiasta memorato orationis Mi-
dianae exemplo haec dicuntur: rézzet dé roUro" Ayívzc uera và» oyyudtov.

41) cf. Volkmann, Rhet. etc. p. 300. Ab Apsine é7ytzuc« idem intelle-
gitur atque 46846».

42) Huc etiam referendi sunt loci hi: Aps. p. 364. 80: dvegópovce yao
ztoóc éx«répav *véyxouev AéGti, et statim: robro ovx d» einoutv, 6b uj
poeuaev x«i eXtol d'éo avrtSÉcosie veOexórec. ltem p. 367. 20: rovzo dvz-
z«p60170« éregov tpózov feArío, cui egregie aptatur illud exemplum in ea
arte usitatissimum p. 351. 18; 355. 28. Atque ipse confitetur se talia fin-
xisse p. 364. 11: £e: uév xai nzapc roic doyelog napedeiyuoro, &at. d
xci nz«g' jui» dc €v éxelvo và Cytjuex.

43) cf. ibid I. 51.

44) Sic exhibet codex Parisinus À, quem omnium praestantissimum
esse infra ostendam, cf. Bak. Aps. etc. p. 1.

45) Münch. gelehrt. Anz. 1837 nr. 17 p. 139 seq. cf. Schneidewin. Mus.
Rhen. 1847 p. 254.

98*